Ana Menü Android Telefon Yazılım Rom Destek Teknoloji Sitesi

Tırtak (Delphinus delphis), Bayağı  yunus olarak da bilinir, yunusgiller (Delphinidae) familyasından  Türkiye'nin bütün denizlerinde bulunan ve bütün dünyada büyük  okyanusların farklı kısımlarında yaygın olan bir yunus türü. Tırtak  Yunusgiller familyasının asıl örnek türüdür. Afalina türünün "Flipper"  dizisi ile dünyaca ünlü olup insanların aklına örnek yunus türü olarak  yerleşmesinden önce dünyaca en çok tanınan yunus türüydü.



Özellikleri



Sırtı siyah ya da kahverengi ve karın kısmı beyazımsıdır. Yanlarında  açık sarı renkten gri renge geçen uzun alanlar vardır. Yöresel olarak  renklerinde farklar olabilir; bazılarının yanlarındaki sarı-gri alanlar  tamamen eksiktir. Tırtak yunusu bütün yunusların ve hatta bütün  balinaların arasında en renklisidir. Boyu 1,70-2,40 m olur.



Yaşam şekilleri



Bütün yunuslar gibi tırtakda balıklar ve ara sıra mürekkep balıkları ile  beslenir. Çok hızlı bir yunusdur ve gemilerin önlerinde oluşan "Bıyık"  denilen dalganın içinde yüzmeyi sever. Diğer yunuslar gibi, çok gelişmiş  bir sosyal sistemin içerisinde yaşar. Oluşturdukları sürüler bazen  1.000 yunustan oluşur. Yazın bu topluluk küçük gruplara bölünür.  Yunuslarda birbirine yardım etmek çok doğal birşeydir. Örneğin, hasta  yunusların diğer yunuslar tarafından taşınılıp nefes aldırmak için su  yüzüne çıkarıldıkları izlenilmiştir.



Doğum



Eğer bir yunus doğum yapacaksa diğer yunuslar onun etrafında bir çember  oluşturup o yunusu olası köpek balığı saldırılarına karşı korurlar.  Yavru yunuslar annelerinden ilk önce kuyrukları ile çıkar. Çünkü ilk  önce kafası çıksaydı, iki saat süren doğum sırasında boğulurdu. Hemen  doğumdan sonra annesi yavrusunu su yüzüne itekliyerek, ilk kez nefes  almasını sağlar. Yavru yunus bir yıl boyunca emzirilir ve toplam 3 yıl  boyunca annesinin yanında yaşar.



Korunmaları



Eskiden dünyanın bazı yerlerinde tırtaklar insanlar tarafından  avlanılmıştır. Örneğin geçmişte Peru'da ve Karadeniz'de çok tırtak  avlanılmıştır. 1960'lı yıllarda Akdeniz ve Karadeniz'de tırtak  populasyonunda feci bir azalma olmuştur ama bunun nedenleri bugüne kadar  aydınlatılamamıştır. Ama tırtakların hala bugüne kadar süren en büyük  sorunları şunlardır: Gemilerin pervanelerine çarparak ölmeleri, balık  ağlarına takılarak su altında boğulmaları ve günden güne azalan balıklar  ve kirlenen denizsuyu.



Sınıflandırma



Tırtak denilen yunusların sadece tek bir türden mi yoksa birkaç tür ya  da alt türlerden mi oluştuğu konusunda farklı görüşler vardır. Bazı  bilimcilere göre Delphinus bairdii ve Delphinus tropicalis gibi diğer  türleri vardır ama bunlar bilimcilerin çoğunluğu tarafından tanınmaz.  Bunlar gibi şimdiye kadar 20 tırtak türü ortaya koyulup sonra tekrar  vazgeçilmiştir.



1990'lı yıllardan beri Tırtak türünün ikiye ayrıldığı yeni bir görüş şeklini kabul eden zoologların sayısı günle artmaktadır:



* Uzun burunlu tırtak (Delphinus capensis)

* Kısa burunlu tırtak (Delphinus delphis)



Ama bunların iki ayrı tür mü, alt tür mü yoksa hatta sadece alttürlerin  variyantları mı oldukları konusunda hala anlaşmazlıklar devam  etmektedir.



                           




Linkback: Tırtak