Ana Menü Android Telefon Yazılım Rom Destek Teknoloji Sitesi

TEMEL MS-DOS BİLGİSİ



MS-DOS NEDİR?



Microsoft firmasının en eski işletim sistemi olan MS-DOS, Windows  işletim sisteminin atasıdır. Adını “MicroSoft â€" Disk Operating System”  (Microsoft Disk İşletim Sistemi) kelimelerinden alan MS-DOS’ta kullanıcı  işlemleri bilgisayara tek tek komutlar vererek yürütür.

Halen bütün Windows işletim sistemlerinin arkasında MS-DOS çalışır.  İşletim sisteminin çekirdeğini oluşturan (yani bilgisayarın en basit  haliyle çalışmasını sağlayan) sistem dosyaları şunlardır:



 Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye ol Veya Giriş Yap

 HIMEM.SYS

 CONFIG.SYS

 AUTOEXEC.BAT

 IO.SYS





Bu dosyalardan herhangi birinin silinmesi yada bozulması, MD-DOS’un, dolayısıyla da Windows’un çökmesine neden olur.  



MS-DOS KİPİ NEDEN GEREKLİDİR?



Sistem dosyalarının hasar görmesi, programların bozulması yada mantıksız  çalışmaya başlaması gibi durumlarda bilgisayardaki bilgilerin tamamını  silip işletim sistemini yeniden kurmak gerekebilir. Bu işlem için sabit  disk formatlanmalıdır.

Windows işletim sistemi korumalı bir yazılımdır. Üzerinde yüklü olduğu  sabit diskin formatlanmasına izin vermez. Böyle bir durumda bilgisayar  sistem disketlerinden açıldığında Windows başlamayacak, bilgisayar  MS-DOS modunda açılacaktır. MS-DOS, sabit diskin formatlanmasına, veya  Windows tarafından korunan sistem dosyaları üzerinde oynama  yapılabilmesine olanak sağlar.

Windows 98’de bilgisayarı MS-DOS modunda başlatmak mümkün olduğu gibi Windows’tan komut istemine dönüş yapılabilmektedir.

a. Bilgisayarı MS-DOS Modunda Başlatmak: Bu işlem için sistem  açıldığında “Windows 98 Başlıyor...” ibaresi çıktığı anda klavyeden F8  tuşuna basmak gerekir. Gelecek olan Windows 98 başlangıç menüsünden  â€œBilgisayarı MS-DOS kipinde başlat” komutunu vermek Windows’un  yüklenmesini engelleyecek ve bilgisayarı komut isteminden açacaktır.

b. Windows’tan Çıkarak MS-DOS Moduna Geçmek: Bilgisayarı kapat komutu  verildiğinde gelen seçeneklerden “MS-DOS Kipinde Başlat” komutunu  vermek, Windows’un kapanmasını ve bilgisayarın MS-DOS kipinde  başlamasını sağlayacaktır.

c. Bilgisayarı Sistem Disketi İle Açmak: Hatırlayacak olursak BIOS’un  görevi temel sistem kontrollerini yaptıktan sonra kendisine belirtilen  sıra ile saklama birimlerini arayıp işletim sistemi bulduğunda  yüklemekti. Eğer bilgisayarımızın fabrika çıkışı ayarlarında bir  değişiklik yapmadıysak BIOS, işletim sistemini önce Diskette, sonra  Sabit diskte, daha sonrada CD-ROM sürücüsünde arayacaktır. Yani açılış  arama sırası (boot sequence) A, C, CD-ROM olacaktır. Böyle bir durumda  bilgisayarın disket sürücüsünde bir sistem disketi varken sabit diskteki  Windows yüklenmeyecektir. Özetle bilgisayarın disket sürücüsüne bir  sistem disketi yerleştirirsek bilgisayar disketten (yani MS-DOS’tan)  açılır.

d. MS-DOS Komutları Çalıştırmak İçin Komut Satırına Windows’tan Gitmek :  Başlat  Programlar  MS-DOS Komut İsteme tıklandığında bilgisayar  Windows içindeyken MS-DOS komut satırına gider. Bu işlem için Başlat  Menüsünden “Çalıştır” komutu verilerek çıkan pencereye “COMMAND” yazarak  â€œÇalıştır” komutunu tıklamakta aynı işi görür.





MS-DOS KİPİNİ TANIYALIM



Komut Satırı ve Prompt



MS-DOS kipine girdiğimizde C:\WINDOWS\Desktop> şeklinde bir yazı ile  karşılaşırız. Bu, komut satırıdır. Yani MS-DOS bizden gerçekleştireceği  komutları beklemektedir.

Windows’un dosyalama yapısı dersinden klasör konumlarını hatırlayalım.  Komut satırında yazılı olan bölüm içinde bulunduğumuz klasörün  konumudur. Yani C:\Windows\Desktop yazısı bize:



• C: : sabit diskin

• \ : kök klasörünün

• Windows\ : Windows klasörünün

• Desktop\ : Desktop klasörü içinde



Olduğumuzu gösterir.



Temel MS-DOS Komutları



SÜRÜCÜ DEĞİŞTİRME

Üzerinde bulunduğumuz sürücünün harfini verip : koyarak Enter tuşuna basmak bizi istediğimiz sürücüye götürür.

A:  Disket sürücü

C:  Ana sabit disk sürücü

D:  CD sürücü



CD (Change Directory) KOMUTU â€" DİZİN DEĞİŞTİRME

Komut satırında klasörler arasında dolaşım CD komutu ile yapılır.

CD.. Bir üst klasöre dönüş sağlar.

CD\ Sürücünün kök klasörüne götürür.

CD [Klasör Adı] listedeki klasöre götürür.

Örnek:

C:\WINDOWS> CD..



C:\>CD Belgelerim



C:\Belgelerim> CD Resimlerim



C:\Belgelerim\Resimlerim> CD\



C:\> _



DIR KOMUTU â€" KLASÖR İÇERİĞİNİ GÖRÜNTÜLEME

Komut satırında DIR yazarak Enter tuşuna basmak içinde bulunulan  klasördeki dosya ve klasörleri listeler. Eğer bir dosya ismi köşeli  parantez içinde görünüyorsa (Örnekteki [WINDOWS] gibi) o bir dosya değil  klasördür ve CD komutu ile adı yazılarak içine girilebilir (CD  WINDOWS).





Parametreler

- DIR/W: Dosyaları Windows Gezginindeki gibi yanyana listeler.

- DIR/P: Eğer klasördeki dosyaların tamamı görünmeden ekran kayıyorsa  DIR komutu bu şekilde kullanılarak ekran her dolduğunda duraklaması  sağlanabilir.

- DIR/S: Bir klasör içeriğini tüm alt klasörleri ile birlikte görüntüler.



TYPE KOMUTU â€" DOSYA İÇERİĞİNİ GÖRÜNTÜLEME

Basit metin dosyalarının içinde yazılı olanları görüntülemek amacı ile kullanılır.

Örnek: TYPE AUTOEXEC.BAT komutunu vermek, AUTOEXEC.BAT dosyası içini gösterir.



DEL KOMUTU

Bir dosyanın silinmesini sağlar.



DELTREE KOMUTU

Bir klasörün silinmesini sağlar.



MD KOMUTU

Belirtilen adla bir klasör oluşturulmasını sağlar.



REN KOMUTU

Bir dosyanın adının değiştirilmesini sağlar. Dosyanın uzantısını da belirtmek gerekir.



MOVE KOMUTU

Bir dosyayı belirtilen klasöre taşır.



KOMUTLARDAN YARDIM ALMA /?

Komut satırında bir komut yazıldıktan sonra /? Eklenerek Enter tuşuna basmak o komut ile ilgili yardım alınmasını sağlar.



FDISK İLE DİSK BÖLÜMLEME (PARTITION)



Eğer sabit diskin bilgi saklama yetenekleri arttırılmak isteniyorsa,  yada işletim sisteminin çökme ihtimallerine karşı bilgilerin  yedeklenebileceği başka bir saklama alanına ihtiyaç duyuluyorsa sabit  diski bölümlemek gerekir.



Bölümleme işlemi sabit diskin saklama alanını mantıksal parçalara ayırma  ve sanki sistemde birden fazla sabit disk takılıymış gibi davranmasını  sağlamaktır. Yukarıdaki şekilde bir sabit disk FDISK programı ile üç  parçaya bölümlenmiştir. Bölümlemeden önce A: sürücüsü Disket, C:  sürücüsü sabit disk, D: sürücüsü CD sürücü iken bölümlemeden sonra C: D:  ve E: sürücüleri sabit disk olmuş, CD sürücü de F: olmuştur.



Bölümleme (Partition) Nasıl Yapılır?



Sabit disk bölümlendirildiği zaman üzerinde oluşturulan her bir bölümün  yeniden formatlanması gerekecektir. Bu yüzden eğer bölümleme  yapılacaksa, sabit diskteki önemli bilgilerin YEDEKLENMESİ gerekir.  Yalnızca Windows XP işletim sistemi sabit diski formatlamadan  bölümlendirme yapabilmektedir.

Bölümlemeye başlamak için bilgisayarı sistem disketi ile açmak gerekir.  Sistem disketi temel DOS komutlarını ve çok eski programları  çalıştırabilecek dosyalar içerir. Sistem disketinden Windows kurulamaz.  Sistem disketi oluşturmak için Başlat  Ayarlar  Denetim Masası  bölümüne girilir. Program Ekle / Kaldır bölümünden Başlangıç Disketi  sekmesine girilerek boş bir disket A: sürücüsüne yerleştir ve “Disketi  Oluştur” komutu verilir.

Bilgisayar disketten açıldığında Windows başlamayacaktır. Bu işlemin  yapılmasının sebebi Windows çalıştığında kendisinin yüklü olduğu sabit  diskin formatlanmasına müsaade etmemesidir. Bölümleme yapmak için sabit  diski formatlamak gerektiğinden bilgisayarı disketten açmak gerekir.

Bölümlemeye başlamak için komut isteminde A:\ göründüğünde FDISK yazılarak giriş tuşuna basılır.





1. FDISK’in ilk ekranında karşılaşacağımız mesaja eğer 512 MB’tan daha  büyük bir sabit disk kullanıyorsak (piyasadaki en küçük sabit disk şu  anda 20 GB) E yazıp enter’a basılır.







2. Sabit Diskin Bölümlenme Mantığı: Sabit disk kaça bölünecek olursa  olsun önce ikiye bölünür. Yani sabit disk üzerinde iki bölüm tanımlanır:



a) Birinci DOS bölümü

b) İkincil (uzatılmış) DOS bölümü



a) Birinci DOS bölümü adındaki bölüm, bilgisayara kurulacak olan işletim  sisteminin yükleneceği bölümdür. Yani C: sürücüsü (ana sabit disk  bölümü) olarak kalacak olan bölümdür.

b) İkincil (Uzatılmış) DOS bölümü ise sabit diskin parçalara ayrılacak olan ikinci bölümüdür.

c) Mantıksal DOS Sürücüsü: Oluşturulan ikincil DOS bölümü üzerinde tanımlanacak olan D: E: F: ... vs sürücülere verilen addır.

3. Bölümlemeye başlamak için varolan bölümleri 3. seçenekten girerek silmek gerekir.



Yüzdeleme Mantığı Ne?



Sabit diskini bölümlendiren kullanıcı ayırma işlemini ya MB cinsinden  yada % olarak yapacaktır. Bölümlendirme tamamlandığında ETKİN BÖLÜM  olarak birinci DOS bölümü yani C: sürücüsü belirtilmelidir.



ÖRNEKLER:

Eğer Sabit Diski 2 Eşit Parçaya Böleceksek:

• Önce birinci DOS bölümüne %50 pay ayrılır.

• İkincil (uzatılmış) DOS bölümüne kalan %50 pay ayrılır.

• Uzatılmış DOS bölümünün tamamı için bir tek mantıksal DOS sürücüsü oluşturulur.

Eğer Sabit Diski 3 Eşit Parçaya Böleceksek:

• Birinci DOS bölümüne %33 pay ayrılır.

• Uzatılmış DOS bölümüne kalan %67’lik bölüm ayrılır.

• Uzatılmış DOS bölümünde mantıksal sürücü iki tane oluşturulacağından %50 birine %50 diğerine tanımlanır.

20 GB’lık Bir Sabit Diski C: 10 GB, D: 5 GB ve E: 5 GB Olacak Şekilde Böleceksek:

• Birinci DOS bölümüne 10000 MB yada %50 tanımlanır

• İkincil DOS bölümüne kalan 10000 MB yada %50 ayrılır.

• Uzatılmış DOS bölümünde mantıksal sürücü iki tane oluşturulacağından %50 birine %50 diğerine tanımlanır.

30 GB’lık Bir Sabit Diski C: 10 GB, D: 15 GB ve E: 5 GB Olacak Şekilde Böleceksek:

• Birinci DOS bölümü 10000 MB olarak tanımlanır.

• İkinci DOS bölümüne kalan bölümün tamamı ayrılır.

• Uzatılmış DOS bölümünde mantıksal sürücüler oluşturulurken birinci mantıksal sürücüye 15000 MB, diğerine 5000 MB ayrılmalıdır.

Bölümlendirme işlemi tamamlandığında oluşturulan bütün sürücüler formatlanır.
Linkback: Temel Ms-dos ßİlgİsİ