Ana Menü Android Telefon Yazılım Rom Destek Teknoloji Sitesi

Hasan b. Ali b. İshak Tusi 1018 yılında Tuşâ€™ta doğmuştur. Gazne  devletine bağlı Horasan Umumi valisinin yanında ilk idarecilik hayatına  başladı. 1040 Dandanakan savaşından sonra Selçuklu hizmetine girmiştir.  Alparslan’ın Selçuklu Sultanı olmasıyla vezirliğe getirilmiştir. Halife  Kaim b? Emrillah tarafından Nizamülmülk lakabı takılmıştır. Alpaslan ve  Melikşah’ın vezirliğini yapmış kurduğu idari teşkilatla devletin sağlam  temelleri üzerine oturmasını sağlamıştır. Malazgirt Savaşı hariç bütün  savaşlarda sultanın yanında yer almıştır.

Nizamülmülk eğitime önem vermiş. Bağdat’ta adıyla anılan Nizamiye  Medreseleri kurulmuştur. Akrabalarını önemli memurluklara almış ve  bunların halka kötü davranması sonucunda halk bunları ve Melikşah’a  şikayet etmiştir. Melikşah Nizamülmülk’ü uyarmış ve elindeki divitiyle  sarığından olursun diye bir haber göndermiş. Nizamülmülk buna diviti ve  sarığının tacına o kadar bağlı olduğunu söyleyerek divit ve sarıkla  birlikte tacının da gideceğini söyleyerek tehditte bulunmuştur.

Daha sonra Bağdat’a gitmek üzere ayrılan Nizamülmülk bir batıni tarafından öldürülmüştür (1092).





Melikşah’ın isteği üzerine kaleme alınan siyasetname İslam dünyasında  kendinden önceki geleneğin bir devamı olmakla beraber onlardan ayrılan  önemli yanları vardır. Yalnızca nasihatte bulunmayıp tekliflerde  yapmıştır.

Kitabında meliklerin, emirlerin, vezirlerin, kadıların ve benzeri  idarecilerin siyaset, ahlak ve davranışlarını tanzim etmek için Sultan  Melikşah’ın tavsiyesi ile kaleme alınmıştır.

Kitap sade, sağlam ve güzel bir Farsça ile yazılmıştır. Devletin aksayan  yönleri, alınması gereken tedbirler, müesseselere işlerlik kazandırmak  için yapılması gereken düzenlemeler yer almıştır.

Kitap 39 fasıl olarak tamamlanmış. Bağdat seferine giderken Nizamülmülk  padişaha takdim etmesi ve düzene koyması için Muhammed Mağribi’ye  vermiştir. Bu kitap düzenlemelerden sonra 51 fasıla çıkartılmış, kitap  1098 yılından son şeklini almıştır. Bunu kitapta geçen bazı kelimelerden  anlıyoruz. Çünkü bu kelimeler 1098’den sonra kullanılmaya başlamıştır.  Örneğin padişahın adı anıldığında isminden önce “Allah mülkünü ebedi  kılsın” duası kullanılmıştır.

Bu çalışma üzerinde çeşitli nesirler ve tercümeler yapılmıştır.
Linkback: Nizamülmülk