Oligopol Piyasası

Başlatan Tekyürek, 25 Ekim 2014, 00:38:00

« önceki - sonraki »

0 Üyeler ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

OLİGOPOL

Oligopol, homojen veya farklılaştırılmış bir malı satan, birbirlerine etki edebilecek kadar az sayıda satıcının sonsuz sayıda alıcı ile karşı karşıya geldiği piyasadır.

(Satıcılar az sayıda olmasından kasıt, ikiden fazla ancak birbirlerinin kararlarından etkilenebilecek kadar az sayıda olmalarıdır.)

İki satıcı varsa  düopol

Üç satıcı varsa  triopol

Alışverişe konu olan mal;

Homojen ise  tam oligopol

çimento, çelik vb. hammadde kullanılan malların piyasası

Heterojen  noksan oligopol

otomobil, çamaşır makinesi, buzdolabı vb malların bulunduğu piyasalar



OLİGOPOLCÜ DENGESİ


Oligopolde firma sayısının az olması yanında, her firmanın davranışının rakiplerinin davranışlarına bağlı olması, bu piyasada dengeyi açıklayacak tek teorinin kurulmasını olanaksız kılmaktadır.

Rekabetçi davranışlar üzerine Cournot-düopol modeli

Dirsekli talep eğrisi modeli (Sweezy modeli)

Kartel dengesi


DİRSEKLİ TALEP EĞRİSİ (SWEEZY MODELİ) VE FİYAT KARARLILIĞI

Dirsekli talep eğrisi modeli, piyasa fiyatının neden hangi düzeyde oluştuğuna değil de, maliyetlerdeki önemli değişmelere rağmen fiyat istikrarını açıklar.

Dirsekli talep eğrisi, oligopol piyasasında gözlenen fiyat kararlılığını veya piyasadaki katılığı açıklamaya çalışan bir modeldir. Bu model, bir oligopolcü firmanın talep eğrisinin, cari piyasa fiyatında, bir dirseğe (kırılma noktasına) sahip olduğunu gösterir. Talep eğrisi, dirseğin üst kısmında, dirseğin alt kısmına göre daha fazla esnektir. Çünkü, diğer oligopolcü firmalar fiyat yükselişlerini takip etmeyecekler fakat bir firmanın fiyatını düşürmesi halinde diğer firmalar da aynı doğrultuda davranacaklar yani fiyatlarını düşüreceklerdir. Diğer taraftan, dirseğin alt kısmında marjinal hasılat eğrisinin bu kopuk kısmında, marjinal maliyet eğrisinin farklı düzeylerinde, oligopolist firma fiyatını değiştirmez.

Oligopolcünün dirsekli talep eğrisi ile karşı karşıya olması iki varsayıma dayanmaktadır.

(1) Oligopol piyasasında iki talep eğrisi vardır. Firmanın talep eğrisi (tt), piyasa talep eğrisi (TT). Firmanın kendi talep eğrisi piyasa talep eğrisinden daha esnektir.

(2) Firma satış fiyatını düşürdüğü zaman rakipleri tarafından izlenmesine rağmen satış fiyatını yükselttiği zaman rakipleri tarafından izlenmeyecektir.

Oligopolcünün denge fiyatı TT ile tt eğrilerinin (endüstri talep eğrisiyle firma talep eğrisinin) kesiştiği D noktasında oluşacaktır. (fd düzeyi) oligopolcü satış fiyatını fd denge fiyatının üzerine çıkarmak isterse endüstrideki rakip firmalar bundan yararlanmak için kendisini izlemeyeceklerdir.

Firma satış fiyatını fd denge fiyatının altına indirdiğinde, endüstrideki firmalar tepkisiz kalmayacak pazar paylarını söz konusu firmaya (fiyat düşüren firmaya) kaptırmamak için onlar da fiyatlarını düşüreceklerdir.

Dirsekli talep eğrisi modelinde denge istikrarlıdır. İstikrarın nedeni de, firmanın maliyetinin yükselmesi ya da düşmesi halinde, marjinal maliyet BC boşluğundan geçtiği sürece, firmanın dengesinin değişmeyeceğidir. Başka bir anlatımla, yukarıdaki şekilde, oligopolcünün marjinal maliyet eğrisinin MM1 konumunda olduğunu varsaydık. Maliyetlerin artması sonucunda marjinal maliyetin MM2 konumuna yükselmesi ya da maliyetlerin düşmesi sonucunda MM3 konumunu alması halinde, oligopolcü kâr maksimizasyonunu sağladığından dengesini değiştirmeyecektir. Marjinal maliyet MM2 ile MM3 arasında hangi düzeyde olursa olsun OM1 miktarında mal üretip satarak, kâr maksimizasyonunu gerçekleştirebilecektir.


OLİGOPOL PİYASASINDA UZUN DÖNEM ETKİNLİĞİ

Kısa dönemde oligopolcü firma kâr edebilir, kâr ve zararlarını eşitleyebilir veya bir miktar zarara katlanabilir. Ancak firma uzun dönemde zarara katlanmaktansa üretimde vazgeçer. Oligopolcü firma, uzun dönemde piyasaya yeni firmaların girişi kısıtlı olduğundan kaynak dağılımını kontrol altına alır ve böylelikle de kâr edebilir. Genellikle firmalar aşırı bir reklama ve mal farklılaştırmasına giderler. Bununla birlikte, piyasadaki etkinlik koşulları birkaç firmaya müsaade eder ve oligopolcü firmalar kârlarını araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanırlar.

Uzun dönemde oligopolcü firmaların gelir dağılımını ve kaynak dağılımını bozucu etkileri yanında reklamlardan kaynaklan israf gibi zararlı etkileri de bulunmaktadır.


OLİGOPOLÜN ELEŞTİRİSİ

1-Kaynak dağılımını bozucu etki: Oligopolcü, üretimini, satış fiyatını yükseltmek amacıyla, tam rekabete oranla, kısmaktadır. Firmaların üretimi suni olarak kısmaları, üretim faktörlerinin toplum tercihlerine uygun mal ve hizmet bileşimini sağlayacak şekilde, üretim alanları arasında optimal dağılımını engellemektedir. Eğer oligopol piyasası firmalar arası rekabetin varlığı nedeniyle tam rekabete yaklaşıyorsa, kaynak dağılımını bozucu etki nispeten az olacaktır. Öte yandan firmalar arası antlaşmalar sonucu, oligopol piyasası monopole yaklaşıyorsa, bu olumsuz etki artacak ve ekonomideki kaynakların bir kısmının daha verimli olabileceği alanlara kayması önlenecektir.

2-Gelir dağılımını bozucu etki: Üretimi suni olarak kısan oligopolcü firmalar, normal kârın üzerinde bir kâr elde ederken, toplumdaki gelir dağılımını kendi lehlerine bozarlar. Oligopolcülerin uzun dönemde de devam eden bu aşırı kârları, piyasadaki rekabet durumuna göre farklılıklar gösterir. Firmalar arası rekabet ne kadar azalırsa, piyasa monopol piyasasına o kadar yaklaşır ve gelir dağılımını bozucu etki de o kadar artar. Rekabet artınca, aşırı kâr azalırken, gelir dağılımını bozucu etki de önemini yitirecektir.

3-Reklamlardan kaynaklanan israf: Noksan oligopolde aşırı ürün farklılaştırmasına giden firmalar, ayrıca mamullerini reklam aracılığıyla tanıtırlar. Bu piyasada sık sık yaşanan reklam savaşı ve yeni mamul savaşı, çoğu kez tüketicinin refahını etkilemekten çok,oligopolcü firmaların pazar paylarını artırmaya yöneliktir. Monopollü rekabet piyasasındaki kadar olmasa bile, oligopol piyasasında da, satın alınan malın içerisinde çoğu kez, tanıtım giderleri önemli bir yer kaplamaktadır. Tanıtım giderlerinin fiyat içerisindeki payı ne kadar artarsa, tüketicilerin refahına olumsuz etkisi de o kadar artmaktadır.


Linkback: Oligopol Piyasası
  • Gösterim 2,081 
  • Haber Köşesi (Herşey)
  • 0 Yanıtlar


Linklerin Görülmesine İzin Verilmiyor Üye ol Veya Giriş Yap


Paylaş whatsappPaylaş facebookPaylaş linkedinPaylaş twitterPaylaş myspacePaylaş redditPaylaş diggPaylaş stumblePaylaş technoratiPaylaş delicious

İçerik sağlayıcı paylaşım sitesi olarak hizmet veren Replikacep.com sitemizde 5651 sayılı kanunun 8. maddesine ve T.C.Knın 125. maddesine göre tüm üyelerimiz yaptıkları paylaşımlardan kendileri sorumludur.Replikacep.com hakkında yapılacak tüm hukuksal şikayetleri İletişim sayfamızdan bize bildirdikten en geç 3 (üç) iş günü içerisinde ilgili kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde tarafımızca incelenerek gereken işlemler yapılacak ve site yöneticilerimiz tarafından bilgi verilecektir.
Footer menü
Hakkımızda
Bize Ulaşın
Biz Kimiz
Hizmetlerimiz